با مشارکت و سرمایه گذاری بخش های خصوصی و استفاده از ظرفیت و توانمندی مجموعه های دولتی از جمله شرکت بهره برداری نفت و گاز شرق ، فرمانداری و منابع طبیعی همچنین استفاده از پتانسیل علمی مراکز علمی از جمله دانشگاه فردوسی مشهد امکان مهار شن های روان در منطقه سرخس و خانگیران فراهم است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شرکت نفت مناطق مرکزی ایران ، دکتر وحید جعفریان مدیر کل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در نشست مشترک که به میزبانی شرکت بهره برداری نفت و گاز شرق و با موضوع بررسی وضعیت شن های روان و ریزگردهای شهرستان سرخس برگزار شد از بررسی این موضوع در کارگروه ملی مقابله با بیابان زدایی به ریاست وزیر جهاد کشاورزی خبر داد و گفت : در سلسله نشست های کارگروه ملی مقابله با بیابان زایی به ریاست وزیر جهاد کشاورزی و حضور۱۱ وزارت خانه و نهاد، تاکید وزیر بر ارائه گزارش از اقدامات خاص و موردی بوده است تا در صورت نیاز به مصوبات و پیگیری هیات دولت، از طریق این کارگروه انجام شود. از این جهت موضوع مهار شن های روان سرخس و خانگیران با توجه به اهمیت آن حتما در این کارگروه مطرح خواهد شد.
وی درباره راهکار همکاری بخش خصوصی برای همکاری در این پروژه های ملی اظهار داشت : نحوه مشارکت و سرمایه گذاری بخش های خصوصی به لحاظ تعهدات قانونی و یا ایفای نقش مسئولیت اجتماعی به جد پیگیری می شود و همچنین اقداماتی در خصوص استفاده از ظرفیت ماده سه قانون حفاظت و بهره برداری برای سرمایه گذاری فراگیر سایر بخش ها انجام شده تا از این طریق با متنوع کردن اعتبارات، ریسک وابستگی اعتبارات به دولت کاهش پیدا کند و این مهم در مدیریت کلان طرح بسیار مهم است.
دکتر جعفریان با اشاره به ظرفیت های موجود در منطقه سرخس برای مقابله با پدیده بیابان زایی تصریح کرد : در ارتباط با طرح ارائه شده از سوی منابع طبیعی تلاش های بسیاری صورت گرفته است و قطعا با محوریت و هماهنگی مراجع شهرستان و استان و استفاده از ظرفیت های محلی به ویژه ظرفیت های دانشگاه فردوسی می تواند در اثربخشی اقدامات بسیار حائز اهمیت باشند . برای تدوین این طرح شرح خدماتی متفاوت از سایر شرح خدمات مدیریت طوفان های ماسه ای در نظر گرفته ایم و در آن به علت های اصلی و ریشه های کلیدی از جمله موضوع تغییرات کاربری، چرای مفرط دام، افت آب های زیرزمینی و نحوه مدیریت منابع آب توجه خاص شده است. همچنین ملاحظات سازگاری و تاب آوری و ارزیابی آسیب پذیری به عنوان آیتم های نوین در این طرح در نظر گرفته شده است.
مدیر کل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در خصوص شرح خدمات تنظیم شده برای شهرستان سرخس خاطر نشان کرد: این شرح خدمات می تواند الگویی برای سایر بخش های کشور که در حالت بحرانی هستند قرار گیرد ، تا با یک مدیریت جامع، همسو و با مشارکت مؤثر تمامی دست اندرکاران اقدامی موفق را در راستای مقابله با طوفان های ماسه ای و گرد و غبار رقم بزنیم. قطعا مجموعه های آستان قدس رضوی، شرکت بهره برداری نفت و گاز شرق، فرمانداری، منابع طبیعی و دیگر سازمانها به عنوان دست اندرکاران کلیدی این طرح نقش مهمی دارند.
وی اضافه کرد: علاوه بر آن در ابتدای کار باید عواملی از جمله چرای بی رویه دام، تغییرات کاربری و مدیریت منابع آب، کنترل و مدیریت شوند چرا که در غیر اینصورت هرگونه سرمایه گذاری برای احیا منجر به نتیجه نخواهد شد.
بر اساس این گزارش به گفته دکتر جعفریان در کشور ما در حدود ۳۰ میلیون هکتار منطقه تحت تاثیر فرسایش بادی قرار دارد که از این میزان، ۱۴ میلیون هکتار بخش های بحرانی هستند. متوسط فرسایش بادی در کلان کشور حدود ۳۵ تن بر هکتار در سال است. از طرفی با توجه به میزان افزایش بیابان زایی سالیانه در کشور و نیز ظرفیت مقابله با این پدیده نیاز به تغییر رویکرد و نوع نگاه به مدیریت این پدیده در این حوزه داریم.
این گزارش می افزاید ، مهندس فرشید خیبری مدیر عامل شرکت بهره برداری نفت و گاز شرق در این نشست با اشاره به جایگاه استراتژیک این شرکت خاطرنشان کرد : شرکت بهره برداری نفت و گاز شرق با بهره برداری از حدود ۶۴ حلقه چاه گازی در منطقه عملیاتی خانگیران ، گاز تولیدی پس از تصفیه در پالاشگاه شهید هاشمی نژاد وارد شبکه توزیع سراسری گاز می شود. این شرکت، گاز مصرفی استان های خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، گلستان، مازندارن و بخشی از استان سمنان را تامین می کند.
وی با اشاره به وضعیت اقلیمی منطقه عملیاتی خانگیران و کاهش بارندگی در این منطقه به بیان موضوع شن های روان و تاثیر آن در حوزه های منابع انسانی، جامعه پیرامونی و منابع تأسیساتی پرداخت و گفت : علاوه بر کارکنان شرکت ، خانواده های همکاران نیز در شهرستان سرخس و روستاهای همجوار زندگی می کنند و از این جهت حوزه منابع انسانی و جامعه پیرامونی برای ما بسیار حائز اهمیت و دارای اولویت ویژه است.
خیبری ادامه داد: علاوه بر این در حوزه تاسیسات نیز بحث ریزگردها و شن های روان برای ما مشکلات جدی به وجود آورده است چرا که این شن های روان هم اثر فرسایشی بر روی تاسیسات مهم تولید گاز دارند و هم برای جمع آوری آن از بخش های تأسیساتی و راه های مواصلاتی نیز برای ما هزینه هایی در بر دارد. با توجه به اهمیت موضوع در همین راستا با همکاری فرماندار محترم و نماینده محترم شهرستان سرخس در مجلس شورای اسلامی پیگیر اقدامی اساسی در بحث شن های روان و زیرگردها بوده ایم و اقدامات مختلف بسیار خوبی هم تا کنون انجام شده است.
وی تصریح کرد: با توجه به اهمیت این موضوع و نشست هایی که با فرماندار برگزار شد، این مساله در استانداری مطرح و طی آن مقرر شد برای رفع و مهار این بحران اقدامی چند جانبه از سوی نهاد های محیط زیست، منابع طبیعی، آستان قدس رضوی و شرکت های بهره برداری نفت و گاز شرق و پالایش گاز شهید هاشمی نژاد صورت پذیرد که منجر به تعریف پروژه ای در سطح ملی برای این امر شده است و تا کنون طی مطالعات اولیه خاستگاه های شن های روان مشخص و تصمیماتی نیز در این خصوص گرفته شده است.
در این نشست، مهندس نوری زاده فرماندار شهرستان سرخس نیز بر وظایف دستگاه های دولتی با توجه به ساختار و ماموریت های محوله در ایجاد هوای پاک تاکید کرد و افزود: علاوه بر استفاده از ظرفیت دستگاه های مجری در منطقه، فرمانداری به عنوان نماینده دولت در شهرستان نیز وظیفه هماهنگی بین دستگاه ها و نظارت بر عملکرد مثبت آن ها را عهده دار است.
وی گفت: طبق مطالعات انجام شده حدود ۱۳۰ هزار هکتار از اراضی شهرستان سرخس پتانسیل ایجاد شن های روان را در سه کانون مختلف چاله زرد، روستای صدر آباد و منطقه اصلی خانگیران که تحت پوشش شرکت های بهره برداری نفت و گاز شرق و پالایش گاه شهید هاشمی نژاد است را دارا می باشد.
نوری زاده ادامه داد: تا کنون مطالعات و بررسی های میدانی را در خصوص شناخت وضعیت و شرایط جغرافیایی شهرستان سرخس انجام داده ایم، مطالعات و بررسی هایی هم از سوی دانشگاه فردوسی مشهد و اداره کل محیط زیست انجام شده است و علاوه بر آن از سوی سفارت کشور ترکمنستان نیز در خصوص مهار ریزگردها اعلام آمادگی شده است. لذا انجام کار باید در بر اساس یک نقشه راهبردی باشد، مطالعات و اقدامات ما متناسب با یک کار پژوهشی باشد، چرا که نتیجه گرفتن در این امر مهم منوط به انجام کار بر اساس نقشه راه مدون و علمی است.