مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران در یادداشتی به مناسبت هفته پژوهش تاکید کرد که تحقق اهداف بلند مدت سند چشم‌انداز نفت و گاز کشور، جز با اندیشیدن و تبدیل ایده‌ها به نوآوری در صنعت پیچیده نفت و گاز امکان‌پذیر نیست.
هفته آخر آذر ماه هر سال به نام هفته پژوهش و روز بیست و پنجم آذرماه به عنوان روز پژوهش نامگذاری شده است. فرصت را مغتنم شمرده و ضمن تبریک مناسبت روز و هفته پژوهش به تمام همکاران گرامی در شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های تابعه، خاطر نشان می‌شود تحقق اهداف بلند مدت سند چشم‌انداز نفت و گاز کشور، جز با اندیشیدن و تبدیل ایده‌ها به نوآوری در صنعت پیچیده نفت و گاز امکان‌پذیر نیست.
دستیابی به این مهم نیازمند یک نگرش جدید مبتنی بر تفکر نوآورانه باز در تمامی حوزه‌های فنی، اقتصادی، مالی، بازاریابی، منابع انسانی، پشتیبانی و فناوری اطلاعات و .... است تا از این طریق گام موثری در جهت ارتقای بهره‌وری در صنعت نفت و گاز برداشته شود. این تفکر مستلزم آن است که عنصر نوآوری در تمامی بخش‌های شرکت نفوذ کرده و با ارایه راهکارهای خلاقانه در جهت بهبود مستمر فعالیت‌های شرکت، به صورت فرهنگ سازمانی درآید. بدیهی است در راستای ارتقای عملکرد صنعت نفت و گاز کشور و رفع مشکلات پیش روی آن، ارایه راهکارهای نوآورانه بومی و متناسب با شرایط و توانمندی‌های کشور، بسیار کارا تر و موثرتر از کپی‌برداری از روش‌ها و راه‌حل‌های مورد استفاده در سایر کشورها و یا شرکت‌های نفتی دنیا خواهد بود.
امروزه عصر فناوری آغاز شده است و ادامه حیات هر شرکتی منوط به توجه به مقتضیات، شرایط و الزامات خاص این عصر است به عنوان مثال می‌توان به از بین رفتن نوکیا در مقابل سامسونگ و یا HQ در مقابل IBM به دلیل عدم توجه کافی به توسعه فناورانه اشاره کرد. این موضوع برای شرکت‌های ملی و بین‌المللی نفت و گاز نیز مصداق دارد. یکی از ویژگی‌های عصر فناوری سرعت تغییرات و انواع نوآوری‌هایی است که در حوزه تولید و استفاده از انرژی به وجود آمده و می‌آید و می‌تواند بر نوع و میزان مصرف انرژی و در نتیجه مدل کسب و کار شرکت اثرات شگرفی داشته باشد. در این عصر جدید، اکوسیستم‌های مختلفی (همچون: اکوسیستم‌های صنعتی، نوآوری، کسب و کار، کسب و کار دیجیتال، کارآفرینی) ایجاد شده‌اند از آنجا که صنعت نفت و گاز ماهیتی چندگانه و چند بعدی دارد، می‌بایست تمامی آن اکوسیستم‌ها مورد توجه قرار گیرند. پیاده سازی مدل‌های رایج و مرسوم در دنیا در اکوسیستم نفت و گاز کشور نمی‌تواند چندان اثربخش و کارآمد باشد و باید به دنبال مدل‌های تلفیقی و کاربردی مبتنی بر تفکر طراحانه با قابلیت انطباق با اکوسیستم چند بعدی نفت و گاز بود.
اکثر مدل‌های نوآورانه برای ارائه محصولاتی راهکارگرا برای عرضه به بازار است اما اکثر شرکت‌های بین‌المللی نفتی افزون بر نیاز به نوآوری محصول‌گرا به علت نیازهای پیچیده و چند بعدی به نوآوری‌های راهکار حل مساله‌گرا نیز نیاز دارند. بنابراین ضروری است شرکت ملی نفت ایران نیز با بهره‌گیری از تجارب برتر سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ و معتبر دنیا از رویکرد ترکیبی مدل‌های نوآورانه راهکارگرا و نوآوری‌های حل مسئله‌گرا بهره برده و مدل‌های جدیدی برای نوآوری طراحی نماید که با ساختار خود همخوانی داشته و نیازهای آن را با نوآوری هدایت شده و استفاده از اکوسیستم موجود و شبکه سازی مرتفع کند.
مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران با توجه به مطالب یاد شده و نیز با عنایت به عزم و اهتمام جدی مدیرعامل محترم شرکت ملی نفت ایران در ایجاد تغییرات و نوآوری برای خلق ارزش و افزایش بهره‌وری، اقدامات لازم در خصوص ایجاد زیرساخت‌های توسعه فناوری در بخش بالادستی نفت و استفاده از راهکارهای فناورانه و نوآورانه باز را به انجام رسانده است به گونه‌ای که هم اکنون تعاملی سازنده و دوسویه بین دانشگاه‌ها و شرکت‌های عملیاتی به وجود آمده است و افزون بر آن با تمهیدات اندیشیده شده زمینه حضور شرکت‌های دانش‌بنیان نیز فراهم شده است. حمایت فناورانه از سازندگان تجهیزات، امکان حضور اعضای هیات علمی به عنوان فرصت مطالعاتی صنعتی، بازدید محققان و نوآوران از مراکز عملیاتی شرکت ملی نفت ایران، حمایت از پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی و انجام پروژه‌های تحقیقاتی و فناورانه از جمله دیگر اقدام های انجام شده است. هم اکنون ۱۴ مگاپروژه ۱۰ ساله با ۱۴ دانشگاه و پژوهشگاه برتر کشور در حوزه‌های میدان محور و علوم زمین محور منعقد شده است که تنها با افزایش یک درصد ضریب بازیافت از میادین واگذار شده به دانشگاه‌ها افزون بر ۱۳۲ میلیارد دلار درآمد ارزی به دنبال خواهد داشت ضمن آنکه پس از بیش از ۱۱۰ سال سابقه تولید نفت در کشور، پتانسیل ایجاد مراکز تخصصی ازدیاد برداشت در دانشگاه‌های کشور نیز فراهم شده است.
امید است با همکاری صمیمانه‌ای که بین شرکت‌های تابعه و مدیریت‌های ستادی شرکت ملی نفت ایران با حوزه پژوهش و فناوری به وجود آمده است و این نکته که خوشبختانه تفکر فناورانه و نوآورانه در شرکت ملی نفت ایران به یک فرهنگ سازمانی تبدیل شده است، به زودی شاهد دستاوردهای فناورانه و ارتقاء بهره‌وری در حوزه‌های اکتشاف و تولید باشیم.
ابراهیم طالقانی
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران