ارزش دارایی‌های صندوق بازنشستگی صنعت نفت در سال ۹۷ به نسبت پارسال ۱۹ درصد افزایش یافت؛ صندوق در سال‌های آینده با بهره‌برداری از پروژه‌های در دست اجرا با مازاد منابع روبه‌رو خواهد شد.
ارزش دارایی‌های صندوق بازنشستگی صنعت نفت در سال ۹۷ به نسبت پارسال معادل ۱۹ درصد افزایش یافت؛ با فرض افزایش مستمری‌ها و بهره‌برداری از پروژه‌ها تا سال ۱۴۰۷ نه تنها صندوق برای پرداخت مستمری هیچگونه تنگنایی ندارد، بلکه با مازاد منابع مواجه است و می‌تواند سرمایه‌گذاری جدید تعریف کند.
پس از انتشار برخی مطالب درباره صندوق‌ها، نشریه زندگی نو با افخم زروانی، رئیس صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت به گفت‌و‌گو نشسته است که در ادامه می‌آید:
به عنوان سوال نخست بفرمایید ماهیت صندوق‌ها چیست؟
صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت با قدمتی بیش از ۷۰ سال هم اکنون به عنوان مجموعه‌ای بزرگ مسئولیت خدمت به ذی‌نفعان خود و پرداخت مستمری و هزینه‌های درمانی را به عهده دارد.
این نهاد فعال در نظام تأمین اجتماعی افزون بر تأمین و پرداخت مستمری، وظایف دیگری شامل پرداخت انواع کمک‌ها و تسهیلات به شاغلان و بازنشستگان، تشکیل صندوق پس‌انداز کارکنان، طرح تأمین آتیه و ارائه خدمات متنوع در زمینه‌های درمانی، رفاهی و فوق برنامه را نیز به‌عهده دارد.
صندوق بازنشستگی صنعت نفت با توجه به پراکندگی جغرافیایی و افزایش تعداد بازنشستگان و افراد زیر پوشش آنان در سراسر کشور، برای انجام بهتر وظایف مربوطه، دامنه فعالیت‌های خود را توسعه داده و با تصویب اساسنامه و شخصیت حقوقی مستقل در جایگاه یک سازمان عظیم بیمه‌ای و خدماتی قرار گرفته است.
لطفاً مختصری درباره سابقه فعالیت صندوق ها، نوع شخصیت حقوقی و مفاد قانونی تأسیس صندوق‌ها توضیح بدهید.
مبنای فعالیت صندوق، تحت عنوان صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت براساس مقررات بازنشستگی مصوب شورای عالی نفت در دی‌ماه ۱۳۳۲ بوده که پس از تغییر و اصلاحات آن در تاریخ دهم دی‌ماه ۱۳۴۴ تدوین و انتشار یافته و ملاک عمل صندوق در اجرای مقررات بازنشستگی قرار گرفته است.
در سال ۱۳۷۷ به موجب مصوبه یکهزار و صد و هشتاد و پنجمین جلسه مورخ ۱۳۷۷.۱۰.۲۹ هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران (به عنوان هیئت امنای صندوق) طی ابلاغ مصوبه شماره ۲۰۷۴۱-۲۰۱/۱۱۸۵ مورخ ۱۳۷۷.۱۱.۲۶، مقررات مربوط به اداره صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت تصویب و ابلاغ شد.
براساس این مصوبه، صندوق با حفظ حقوق و اختیارات و مسئولیت‌های ساختار اداری پیشین، زیر نظر هیئت امنا مشتمل بر اعضای هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران اداره می‌شود.
هیئت امنای صندوق در سال ۱۳۹۳ طبق اختیار حاصل از بند (م) ماده (۳۵) قانون اساسنامه شرکت ملی نفت ایران مصوب ۱۳۵۶ و حکم ماده (۱۴) قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب ۱۳۹۱.۲۰.۱۹، اقدام به تدوین و تصویب اساسنامه مستقل و تأسیس و ثبت شخصیت حقوقی صندوق از طریق اداره ثبت شرکت‌ها و مؤسسه‌های غیرتجاری کرد.
درباره شخصیت حقوقی که اشاره کردید توضیح بیشتری می‌دهید؟
بر اساس ماده یک اساسنامه صندوق، صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت مؤسسه‌ای غیردولتی متعلق به اعضای صندوق بازنشستگی صنعت نفت است که شخصیت حقوقی، مالی و اداری مستقل دارد و وفق حکم ماده (۱۴) قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب ۱۳۹۱ و مفاد اساسنامه مذکور و ضوابط ناشی از آن اداره می‌شود.
به موجب تبصره های «۱» و «۳» ماده «۱» قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانونی استخدام کشوری موضوع ماده واحده قانون اصلاح برخی مواد قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخدام کشوری مصوب ۱۳۸۰.۵.۲۴، صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت، نخست، شخصیت حقوقی مستقل دارد و طبق ضوابط خود اداره می‌شود و دوم، از شمول قوانین و مقررات عمومی دولت مستثنا است.
مفاد قانونی تأسیس صندوق چیست؟
درباره مفاد و مستندات قانونی تأسیس صندوق همان طور که اشاره کردم هیئت امنای صندوق به استناد ماده (۱۴) قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب ۱۳۹۱ مجلس شورای اسلامی، اقدام به تهیه و تدوین اساسنامه صندوق کرد که متعاقباً اساسنامه یادشده از طریق اداره ثبت شرکت‌ها و مؤسسه‌های غیرتجاری در تاریخ ۱۳۹۳.۱۲.۲۷ ثبت شده است.
درباره اهم اقدام‌های صندوق‌ها در خصوص پرداخت مستمری و ارقام آن توضیح بدهید؟
بیش از ۸۵ هزار بازنشسته و بازمانده صنعت نفت هر ماه مستمری خود را از صندوق دریافت می‌کنند. این در حالی است که در چهار سال گذشته افزایش مستمری‌ها روند افزایشی به خود گرفته، به‌طوری که حداقل مستمری از ۹.۵ میلیون ریال در سال ۱۳۹۲ به ۳۵ میلیون ریال در سال ۱۳۹۷ افزایش یافته است؛ برهمین اساس میانگین مستمری‌ها از مبلغ ۲۳ میلیون ریال در سال ۱۳۹۲ به مبلغ ۵۶ میلیون ریال در سال ۱۳۹۷ افزایش یافت.
افزایش مستمری امسال نسبت به سال ۱۳۹۶ معادل ۱۳ درصد بوده است، این تحول نشان‌دهنده عملکرد مطلوب صندوق نفت در ارتقای سطح معیشت بازنشستگان محترم صنعت نفت است. از طرفی پرداخت مستمری مرتب و در تاریخ‌های ۲۰ تا ۲۴ هر ماه کارسازی و پرداخت شده و تاکنون هیچ گونه پرداخت مستمری با تأخیر صورت نپذیرفته است.
وضع ارائه خدمات رفاهی به بازنشستگان صنعت نفت چگونه است؟
خب، من ابتدا این را بگویم که رسالت صندوق‌ها پرداخت مستمری به بازنشستگان عادی است و دیگر اقدام‌ها فوق برنامه به شمار می‌آید و در واقع صندوق‌ها داوطلبانه آن را انجام می‌دهد، اما پیش از ورود به این پرسش، پرسش پیشین را جمع‌بندی می‌کنم. همان طور که ذکر شد بهبود مستمری «برنامه محوری» بوده و موفقیت‌های خیره‌کننده‌ای در این زمینه حاصل شده و تداوم بهبود مدنظر است.
اولویت بعدی موضوع درمان بازنشستگان و افراد تحت تکفل آنان است. در سال ۱۳۹۲ صندوق تنها با ۱۷۰ مرکز درمانی برای بازنشستگان قرارداد همکاری داشته است، اما هم اکنون شاهد آن هستیم که صندوق با ۷۰۰ مرکز تشخیصی و درمانی در سراسر کشور قرارداد همکاری دارد و بازنشستگان نفت از خدمات مراکز طرف قرارداد استفاده می‌کنند. شایان یادآوری است که صندوق سالانه بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه‌های درمانی بازنشستگان را پرداخت می‌کند. هم اکنون پرداخت بازنشستگان در مراکز خصوصی فقط ۱۰ درصد است که آن هم به شکل اقساطی از مستمری آنان کسر می شود. یعنی آسان‌ترین راه ممکن؛ در برخی موارد به عقیده کارشناسان، اقدام‌های انجام شده برای بازنشستگان از شاغلان نیز بهتر است.
درباره خدمات فرهنگی، گردشگری و ورزشی که به بازنشستگان صنعت نفت ارائه می‌شود توضیح بفرمایید.
در این بخش اقدام‌های صندوق‌ها به سه بخش یعنی حوزه گردشگری، فرهنگی و ورزشی تقسیم‌بندی می‌شود.
خدمات گردشگری مانند ترویج گردشگری یک روزه یا دو روزه در مراکز و کانون‌های فاقد برنامه، توسعه گردشگری چند روزه در مناطق و کانون‌های فعال، برنامه‌ریزی و مشارکت در تورهای سیاحتی - زیارتی، افزایش تسهیلات و کمک هزینه‌های گردشگری، تسهیلات وام و پرداخت بیش از ۸ هزار یارانه سفر طی پارسال از اهم فعالیت‌های شکل گرفته در این بخش است.
اما اقدام‌های انجام شده در حوزه خدمات فرهنگی، عبارت بوده از: برگزاری جشن‌های ملی، مذهبی در طول سال برای خانواده بازنشستگان و بازماندگان ازسوی نمایندگی‌های صندوق و کانون‌های فعال، تجلیل از بازنشستگان و فرهیختگان، ترویج مسابقات فرهنگی و هنری، برگزاری اردوهای خانواده بازنشستگان ایثارگر (سال گذشته هفت اردو و امسال تا کنون چهار اردو برپا شده است)، مشارکت و بهره‌گیری از امکانات و خدمات فرهنگی دیگر مؤسسه‌ها به منظور ارائه تسهیلات (مانند بلیت سینما و تئاتر، خانه‌های فرهنگ، کتابخانه‌ها، کلاس‌های آموزشی). شایان ذکر است در این زمینه صندوق‌ها از ایده‌های نو حمایت می‌کند.
خدمات حوزه ورزشی چگونه است و اهم اقدام‌های صندوق در این زمینه چه بوده است؟
خوشبختانه در این حوزه رشد و توسعه قابل توجهی شکل گرفته است. اکنون شاهد برگزاری المپیادهای سراسری ویژه بازنشستگان در دو بخش آقایان و بانوان هستیم. تا کنون چهار دوره از این نوع گردهمایی‌ها برگزار شده است، بندرعباس، آبادان، مشهد و کردان کرج شاهد این رویدادها بوده است. خوشبختانه صندوق‌ها اقدام‌های ورزشی خود را به خانواده بازنشستگان یعنی فرزندان نیز گسترش داده است. چندی پیش شاهد برگزاری دومین المپیاد سراسری فرزندان در کردان بودیم که در مسابقات انتخابی این دوره بیش از ۴ هزار نفر شرکت کردند و بیش از ۴۰۰ نفر در مرحله نهایی در کرج حاضر شدند.
ارائه خدمات ورزشی از طریق کارت الکترونیکی، برگزاری همایش‌های پیاده‌روی خانوادگی، کوهنوردی‌های جمعی و دیگر ورزش‌های سلامت‌محور ویژه بازنشستگان که در این سال‌ها شکل گرفته در حال انجام است. یکی از اقدام‌های ویژه برای بازنشستگان، کارت ورزش است. امروز یک بازنشسته صنعت نفت با دریافت این کارت می‌تواند از تسهیلات ورزشی صندوق‌ها بهره‌مند شود. البته گستره زیر پوشش این کارت در حال تکمیل است. کارشناسان امور ورزش در صندوق‌ها با بررسی تراکنش‌های شکل گرفته از وضع کارت ورزش به شکل به روز آگاه می‌شوند، بنابراین بر مبنای نیاز جامعه دریافت‌کننده خدمات آن را توسعه می‌دهیم.
یکی از تسهیلات دیگر صندوق‌ها اعزام بازنشستگان و خانواده آنان به مجتمع‌های سیاحتی و زیارتی است. امروز یک بازنشسته صنعت نفت می‌تواند از خدمات توسکا، زائرسرا و محمودآباد بهره‌مند شود. نزدیک به ۲ هزار خانواده پارسال عازم مشهد شدند، بیش از یک هزار و ۵۰۰ خانواده سال گذشته به محمودآباد عازم شدند و حدود ۵۰۰ خانواده از خدمات سیاحتی مجتمع توسکا بهره بردند.
درباره سرمایه‌گذاری صندوق‌های نفت در سهام شرکت‌ها، درصد سرمایه‌گذاری و عملکرد آنها توضیح بفرمایید.
عمده سرمایه‌گذاری صندوق‌های نفت در ۲۳ شرکت است که در ۶ شرکت از این فهرست، صندوق‌ها دارای سهام ۱۰۰ درصدی است.
راهبرد صندوق در سرمایه‌گذاری‌ها چیست؟
برای پرهیز از شرکت‌داری در صندوق‌های نفت عمده سرمایه‌گذاری‌های انجام شده به غیر از سرمایه‌گذاری سهام شرکت‌های مهندسی و ساختمان صنایع نفت، مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی، نفت سپاهان، نفت جی و شرکت ساختمانی، غیرمدیریتی است. شرکت‌های مدیریتی صندوق‌ها نفت سودده بوده و روند سودآوری چند سال اخیر آنها افزایشی است.
درباره سهام مدیریتی صندوق‌های نفت در شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی لازم به توضیح است که باوجود عملکرد شرکت یادشده در سال‌های اخیر به دلیل مشکلات و تخلفاتی که در سال‌های پیش از سال ۱۳۹۲ در شرکت تأسیسات دریایی رخ داده است تاکنون نتوانسته است از زیان انباشته خارج شود که به نظرم صندوق مجاز است در صورت نیاز این موارد را اطلاع‌رسانی کند.
برای ارتقای جایگاه صندوق‌های نفت از حیث انضباط و شفافیت مالی، چه اقدام‌هایی انجام شده است؟
استقرار حاکمیت شرکتی در شرکت‌های تابعه صندوق‌ها از طریق به کارگیری کمیته‌های حسابرسی و تقویت جایگاه حسابرسان داخلی در کنار سازمان حسابرسی کشور و حسابرسان مستقل منتخب مجمع، پذیرش شرکت‌های تابعه در بازار سرمایه، انتشار صورت‌های مالی همه شرکت‌های تابعه صندوق‌های نفت در سامانه کدال برای اجرای اصلاحیه سیاست‌های اجرایی قانون اصل ۴۴، ساماندهی شرکت‌های پوششی و تراستی و تعیین تکلیف بالغ بر ۷۷ شرکت پوششی، کاهش شرکت‌داری در زیرمجموعه صندوق‌های نفت از طریق واگذاری، ادغام و انحلال.
لطفاً درباره طرح‌های در حال اجرای صندوق‌های نفت، میزان سرمایه‌گذاری، نوع تولیدات و ظرفیت تولیدی و سودآوری آنها توضیح بدهید.
نخستین طرح، طرح پترو پالایش کنگان، است با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۶۰۰ میلیون یورو و درصد پیشرفت واقعی ۷۳.۳ که زمان آغاز آن مرداد ماه سال ۱۳۹۳ بوده و زمان بهره‌برداری‌اش بهمن ماه سال ۱۳۹۸ است. نرخ بازده داخلیاین طرح ۲۱ درصد ارزی است. برآورد سود پروژه پس از بهره‌برداری در سال ۱۳۹۹، معادل ۱۲.۵۱۹ میلیارد ریال است.
دومین طرح الفین کنگان است با میزان سرمایه‌گذاری ۷۴۰ میلیون یورو، زمان آغاز: تیرماه ۱۳۹۷، زمان بهره برداری: خرداد ماه ۱۴۰۱ ؛ نرخ بازده داخلی طرح ۲۲ درصد ارزی، سود پروژه پس از بهره‌برداری از سال ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۷ سرجمع ۹۹.۵۹۷ میلیارد ریال.
سومین طرح واحدهای پلیمری کنگان با میزان سرمایه گذاری ۱.۱۹۷ میلیون دلار است که هنوز آغاز نشده. زمان بهره‌برداری آن ۴۸ ماه پس از آغاز خواهد بود، همچنین تولیدات این طرح پلی‌اتیلن سبک و سنگین ۷۰۰.۰۰۰ تن، مونو اتیلن گلایکول ۵۰۰.۰۰۰ تن، دی اتیلن گلایکول ۵۰.۰۰۰ تن، تری اتیلن گلایکول : ۴/۳ هزار تن در سال است.
چهارمین طرحی که می‌توانم بدان اشاره کنم، NGL۳۱۰۰ و پتروشیمی دهلران است که سود پروژه بعد از بهره برداری از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۷، در جمع ۲۰۰۶۶۹ میلیارد ریال خواهد بود.
طرح توسعه میدان نفتی آذر ازسوی شرکت مهندسی و توسعه سروک آذر، پنجمین طرح است که میزان سرمایه‌گذاری آن ۱.۴۱۹ میلیون یورو و درصد پیشرفت واقعی ۸۳.۷۷ درصد است. تولید آن نفت خام و گاز ترش و سود پروژه ۱۵۱.۶۳۷ میلیارد ریال خواهد بود.
طرح بعدی، پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس است. میزان سرمایه گذاری آن ۱.۴۱۹ میلیون یورو و درصد پیشرفت پروژه حدود ۹۶ درصد است و زمان بهره برداری آن سال ۹۸ تخمین زده شده است.
طرح پلی اتیلن پایین دست پتروشیمی دهلران نیز از طرح‌های صندوق است که پایین دست پتروشیمی دهلران، با ظرفیت دریافت ۶۵۰.۰۰۰ تن اتیلن جهت تولید پلی اتیلن می باشد.
طرح مخازن نفتی قشم نیز از طرح های سرمایه‌گذاری شده صندوق‌ها در جنوب است؛ این پروژه مشتمل بر ۱۱ مخزن با سقف شناور به ظرفیت ۵۴۰ هزار بشکه و ۲ مخزن به ظرفیت ۲۷۰ هزار بشکه در مجموع به ظرفیت ۶.۴۸۰.۰۰۰ بشکه به منظور ذخیره سازی نفت خام و میعانات گازی و تجهیزات مربوطه تعریف شده است.
این بخشی از طرح‌های صندوق است و همان طور که مشخصات این طرح‌ها نشان می‌دهد صندوق در پروژه‌هایی ورود کرده که همگی تقریبا در حوزه نفت و فرآورده‌های ناشی از آن است.بدان معنا که رویکرد صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری پایدار است.؛ افزون بر این، توسعه صنایع نفت گاز در پایین‌دستی و تولید فرآورده همسو با اقتصاد مقاومتی است.
انجام طرح‌های فوق چه تاثیری بر افزایش سودآوری صندوق‌های نفت دارد؟
با بهره‌برداری از پروژه‌های یاشده رقم سودآوری سرمایه‌گذاری‌های صندوق از مبلغ ۳۰.۳۹۹ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۷ به ۱۵۲.۸۵۳ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۶ افزایش می‌یابد.
درباره بودجه، گردش مالی و منابع و مصارف صندوق‌ها در سال ۱۳۹۷، اعم از حجم نقدینگی، نوع و میزان منابع و مصارف صندوق‌ها در سال یادشده آمار و ارقام چگونه است؟
مبلغ ورودی‌های (منابع) صندوق در سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۱۳۸/۰۰۰ میلیارد ریال و معادل مبلغ یادشده مصارف صندوق‌ها در سال ۱۳۹۷ است. اهم منابع (ورودی‌ها) و مصارف (خروجی‌ها) در سال ۱۳۹۷ اینگونه است: ورودی از بابت کسور بازنشستگی و درمان ۷۰.۶۴۳ میلیارد ریال، ورودی از بابت اقساط وام‌های پرداختی به بازنشستگان و شاغلان ۱۶.۶۴۵ میلیارد ریال، ورودی از بابت سرمایه‌گذاری‌های انجام شده ۵۰.۹۱۰ میلیارد ریال که در مجموع ۱۳۸.۱۹۸ میلیارد ریال است.
مصارف نیز معادل ۱۳۸.۱۹۸ میلیارد ریال است. این ردیف شامل خروجی بابت تسهیلات پرداختی به شاغلان و بازنشستگان صنعت نفت، خروجی بابت اجرای پروژه‌ها، خرید سهام از سازمان خصوصی‌سازی و افزایش سرمایه و خروجی بابت پرداخت مستمری به بازنشستگان و ارائه خدمات رفاهی است.
پیش‌بینی منابع و مصارف صندوق‌های نفت حداقل تا ۱۰ سال آینده به گونه‌ای است که بتوان درباره پرداخت به‌موقع مستمری به بازنشستگان و ارائه خدمات به آنها مطمئن بود؟
با فرض افزایش حقوق شاغلان و مستمری بگیران عضو صندوق‌ها به اندازه میانگین ۱۳ درصد سالانه و پس از بهره‌برداری پروژه‌های در حال اجرا، صندوق‌های نفت از هم اکنون تا سال ۱۴۰۷ نه تنها مشکلی درباره پرداخت مستمری و خدمات به بازنشستگان صنعت نفت ندارد، بلکه در مجموع بالغ بر ۳۲ هزار میلیارد تومان منابع مازاد خواهد بود که می‌توان برای آن سرمایه‌گذاری جدید معرفی کرد.
ضمن بیان ارزش روز خالص دارایی‌های صندوق های نفت، درصد افزایش آن نسبت به سال‌های پیش چه مقدار است؟
ارزش روز دارایی‌های صندوق در سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۵۹۳.۵۵۴ میلیارد ریال است که نسبت به سال ۱۳۹۶، بیش از ۱۹ درصد افزایش یافته است.
در ضمن خالص ارزش دارایی‌های صندوق (ارزش روز دارایی‌ها – ارزش روز بدهی‌ها) هم‌اکنون ۴۸۸.۴۷۱ میلیارد ریال است که نسبت به سال ۱۳۹۶، ۲۱ درصد افزایش یافته است.
در مدیریت جدید چطور؟ شفاف تر بگویید.
ارزش روز خالص دارایی‌های صندوق از ابتدای سال ۱۳۹۲ (زمان مدیریت جدید) از ۲۳۲.۰۰۰ میلیارد ریال به مبلغ ۴۸۸.۴۷۱ میلیارد ریال رسیده است (افزایش ۱۱۰ درصدی) و در همه تصمیم‌های مربوط به افزایش سالانه مستمری بازنشستگان و انتخاب سرمایه گذاری همواره محاسبات اکچوئری لحاظ شده است.
از پروژه‌های در حال اجرا گفتید، از طرح‌هایی که شرکت‌های صندوق به تازگی انجام داده است می‌توانید مصادیقی را نام ببرید؟
ان‌جی‌ال سیری، توسعه فازهای ۹، ۱۰، ۱۷، ۱۸، ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی، مگاپروژه‌هایی بودند که شرکت مهندسی، تدارکات، ساختمان و نصب، پیش‌را‌ه‌اندازی، راه‌اندازی و بهره‌برداری مربوط به صندوق‌ها در توسعه آنها مشارکت داشته است، البته فهرست دیگری از اقدام‌های صندوق در این باره وجود دارد.